Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 2021 yılı Mayıs ayı toplantısının ikinci birleşimi, Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer başkanlığında Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirildi. Toplantının önemli bir konusu 2020 Mali Yılı Mersin Büyükşehir Belediyesi Kesin Hesabı değerlendirmesi oldu. Başkan Seçer, 2 milyar 247 milyon liralık borçla devraldığı belediye kasasının borcunu 880 milyon lira azaltarak 1 milyar 367 milyon seviyelerine indirdikleri ve mali disiplini sağladıklarını vurguladı. Yaptığı sunumda Büyükşehir’in hangi noktada olduğunu, gelir-gider durumlarını detaylıca açıklayan Başkan Seçer, Büyükşehir’in kasasının son durumu ile ilgili, “Bizim şu anda 1 milyar 367 milyon lira bir borç bakiyemiz var. Banka kredi borç bakiyesi. Banka kredi borcu 979 bin 910 lira. Kalan emanetler kısmı dediğimiz 387 milyon liralık piyasa borcuyla beraber 1 milyar 367 milyon lira az önce verdiğim rakamla Büyükşehir Belediyesi’nin borç stoku var. Bankalar ve piyasalar. Biz bunları nereden getirdik? 2 milyar 247 milyon liralardan yaklaşık 880 milyon lira azaltarak 1 milyar 367 milyon seviyelerine getirdik. Alacak verecek tablomuz bu” dedi.

“BIZI YORAN GERIDEN GELEN YÜKSEK FAIZ ORANLARIYLA YAPILAN BORÇLANMALAR”

Geçmişten kaynaklı çok ciddi bir finans yükü ile karşı karşıya olduklarını, bu konuda açmaza girdiklerini vurgulayan Seçer, faize ödedikleri miktarlarla alt ve üstyapı ile sosyal hizmetlere çok daha fazla kaynak ayırabileceklerinin altını çizdi. Seçer, şunları söyledi: “Biz göreve geldiğimizden 30 Nisan gününe kadar toplamda ödediğimiz 820 milyon TL, eski dönemden azalan borç miktarı, 820 milyon TL’nin 409 milyon 748 bin lirası banka kredilerinden kaynaklanan bizden önce alınan, bizden sonra 164 milyon lira bir borçlanma yapıldı onun faizi var, onu ayrı tutuyorum onu karıştırmayalım, ödenen 820 milyon liranın yarısı anapara, yarısı faiz. Bu şu anlama geliyor; biz bu ödemelerin çoğunu faize ödüyoruz. 2 yılda 400 milyon lira gibi bir rakam eğer makul bir seviye bir faiz miktarı olsaydı herhalde o parayla bu memlekete az önce şikayet edilen yolundan köprüsüne, sosyal hizmetlere kadar birçok konuda yaraya merhem olabilirdik. Demek ki bizi yoran geriden gelen yüksek faiz oranlarıyla yapılan borçlanmalar. Onun faiz ödemeleri. Bizim dönemde banka faizinden kaynaklı bir kuruş ödeme yok, bir kuruş anapara ödeme yok. Bizimki önümüzdeki günlerde başlıyor. Biz iki yıl ödemesiz kullandık; kredi borçlarımız iki yıl ödemesiz 164 milyon lira.” 2020 yılı Kesin Hesap özetinden bazı değerlendirmeler yapan Seçer, sözlerine şöyle devam etti: “Biz 2020 yılı gider bütçemizi 2 milyar 254 milyon lira olarak tahmin etmiştik. 250 milyon lira borçlanma miktarımızla bütçe dengesi açısından baktığımızda bu rakamın içerisinde. Gelir kalemine onu yazmıştık, gelirlerimiz olacak, 250 milyon borçlanacağız, 2 milyar 254 milyon liralık bir mali hizmet alımı ya da yatırımı yapacağız. Biz bunun 1 milyar 619 milyon lirasını gerçekleştirdik. Yani % 71 oranında. 822 milyon lirası ödeneğini iptal ettik. Bunlar da şunlar arkadaşlar; Metro, metro ihalesi 2021’e kaldı, o zaman iptal oldu ya da pandemi dolayısıyla ötelediğimiz ihaleler vardı, 2021 yılında çıktığımız. 348 milyon 753 bin liralık ödeneği ise taahhütle devam eden işlerden dolayı 2021 yılına devrettik. Yani aslında baktığınız zaman 2 milyar liralık gider bütçesinden biz bir gerçekleştirme oranına sahibiz. 2 milyar 250 milyon liraydı. 250 milyonluk kısmını borçlanma alamadığımız için tuttuk. 2 milyarlık kısmın tamamını biz gerçekleştirmiş olduk. 348 milyonu yalnız bu yılın hesaplarında görülmüyor, 2021 yılında görünecek. Gelirlerimize bakalım; hoş 2 milyar 254 milyon lira gider bütçesi yapıyorsunuz, geliriniz de o kadar olacak. O zaman dedik ki bunun 250 milyon lirasını borçlanırız. Geri kalanı da bizim temel gelirlerimiz belli. Genel bütçe gelirlerinden ayrılan pay, İller Bankası ve öz gelirlerimiz. Biz bu bütçe tahmininde de yılsonunda gelir bütçesinin 1 milyar 771 milyon liralık kısmını gerçekleştirmişiz ama net gelir üzerinden konuşulan, yani 2 milyar üzerinden. Biz 250 milyon borçlanma yapamadığımız için hiç katmayalım bunun içerisine. 2 milyarın 1 milyar 770 milyon lirası gerçekleşmiş oldu.”

“VERGI GELIRLERINDE ÖZELLIKLE ILAN VE REKLAM VERGISI 9 MILYON 310 BIN LIRA”

2020 yılı vergi gelirlerinin 40 milyon 240 bin lirayla 2019 yılına oranla % 45 artış gösterdiğini belirten Seçer, “Vergi gelirlerinde özellikle ilan ve reklam vergisi 9 milyon 310 bin lira. 2019 yılına oranla %19 artış göstermiştir. Biz kimsenin pandemi olduğu için de tepesine çöküp bu tahsilatı yapmadık. Bir düzene koyduğumuz için biz bu çalışmaları 2019 yılından başlattık. 2020 yılında bu ödentiler gelmeye başladı. Pandemi dolayısıyla da geri adım attık. Bazı esnaf ödemedi, gecikti, affa uğradı vesaire oldu. Onları işin içinden ayrı tutuyoruz” dedi. Artış gösteren önemli kalemlerden birinin de 27 milyon 644 bin lirayla 2019 yılına oranla % 64 artan Toptancı Hali geliri olduğuna dikkat çeken Seçer, “2019’da yönetime geldik, 2018’de Toptancı Hallerinin gelirleri 11 milyon lira. 2019’da ilk yılımızda 16 milyon 800 bin liraya çıkıyor. 2020 yılında 27 milyon 674 bin liraya çıkıyor. Biz zam yapamayız hal rüsumu belli. Gelir kalemlerimiz belli, çıkış ücreti, kantar, idari para cezaları, hizmet ve hal rüsumu. En büyük gelirimiz bizim hal rüsumudur. Benim bahsettiğim 27 milyon lira sadece hal rüsumu. Devletin öngördüğü yasalarla sabit olan hal rüsumu. Öbürlerini de katarsam 2018 yılında gelir 13 milyon lira. 2019 yılında 19 milyon 420 bin lira. 2020 yılında 31 milyon 627 bin lira. Böyle bir artış var. Ben sadece rüsum önemlidir ya sebze fiyatları aşırı artacak ya da kaçak-kaybı önleyeceksin. Ortalama sebze-meyve fiyatları biz bunların da analizini yapıyoruz, öyle çok aşırı bir artma olmamış. Cirolar arttı dediniz doğru, üretim arttı dediniz doğru ama bizim için önemli olan üretim rakamı kapıdan çıkışta beyan edilen. Orada satılan değil. Doğru ama hal kapısına yansımıyordu, kısmi sıkıntılar vardı hepsinde bunların birer birer bu delikleri kapattık. Çok önemli çalışmalar yaptık. Bu bir örnek. Giderlerimizi kontrol altına aldığımız gibi gelirlerimizi de kontrol altına alıyoruz” dedi.

“TAHSILATLARDA BIR DÜZEN OLDU”

Büyükşehir Belediye Meclisi’nde alınan kararla bazı borçlarda erteleme ya da terkin yoluna gittiklerini belirten Seçer, “Yani bizim gelirlerimizden fedakârlık yaptık. Pandemiden dolayı vatandaşlarımıza katkı sunmaya çalıştık. Bu Meclis’ten çıktı bu kararlar. Onlara rağmen öz gelirlerimizde bir düzelme var ise bu tamamen disiplinli bir yönetim anlayışının eseridir” diye konuştu. 2020 yılı Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri’nin 96 milyon 787 bin lira olduğunu açıklayan Başkan Seçer, 2019 yılına oranla bu rakamın yüzde 6 oranında düşüş gösterdiğini söyledi. Pandemi dolayısıyla ulaşım gibi kalemlerdeki tahsilatlarda 38 milyon 280 bin liralık bir önceki yıla oranla yüzde 27 oranında bir düşüşün söz konusu olduğunu kaydeden Seçer, “Diğer hizmet gelirlerimizde artış gözlenmiş. Taşınmaz ve kira gelirlerimiz 28 milyon 733 bin liradan 2019 yılına oranla yüzde 92 artış göstermiş. Ne oldu kira oranları mı bu kadar arttı? Hayır. Tahsilatlarda bir düzen oldu” diye konuştu. Tahsilatlarla ilgili oluşan düzene ilişkin olarak otogar örneğini veren Başkan Seçer, “Otogarda bir sorun çözüldü, o kasamıza gelir olarak yansıdı. Yine ecri misiller kiraya döndü. Birçok mülkümüz ecri misil olarak kullanılıyordu, bunları kiraya döndürdük. İşgalcileri kaldırdık, mülklerimizi, taşınmazlarımızı derledik, toparladık, buradaki artış sebebi tamamen odur. Yoksa biz biliyorsunuz 6 aylık kira almıyoruz şimdi, ilk 6 ay için, geçmiş dönemde ertelemeler yaptık Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kararıyla. Bazı kira gelirlerinde ötelemeye gittik, terkine gittik. Onlara rağmen bir artış gözlemleniyor ve ciddi bir artış” ifadelerine yer verdi.

“135 MILYON LIRA TAHMINI BÜTÇENIN ALTINA DÜŞMÜŞÜZ”

2020 yılı bütçesinde İller Bankası ve Maliye Bakanlığı’ndan alınan pay tahminlerinin 1 milyar 650 milyon lira olduğunu belirten Başkan Seçer, “135 milyon lira eksik gerçekleşti. Özellikle geçtiğimiz yılın Mayıs-Haziran-Temmuz ayları gelirlerimiz çok düşmüştü ve bu rakam da tahminimizin altında kaldı. 135 milyon lira yıl bazında bir rakama tekabül etti. Toplam gelirimiz 1 milyar 515 milyon lira” dedi. Başkan Seçer, 2020 yılındaki diğer gelirlerinin merkezi idare payları da dahil olmak üzere 1 milyar 618 milyon lira tahsilatla 2019 yılına oranla yüzde 26’lık artış gösterdiğini vurguladı. Bunun doğal bir artış olduğunu sözlerine ekleyen Seçer, “Yeniden değerleme oranı yüzde 22.01 olarak alırsanız, bu rakamlar cari rakamlarla değerlendirilirse bu artış artış değil. Hani yüzde 26 artmış. İyi de cari rakamlar bunlar. Hani bu 2021’de ilçe belediyelerinde de artacak. Ama bizim beklentimizin özellikle Maliye, İller Bankası gelirlerindeki beklentimizin rakam olarak, nispi olarak söylemiyorum, 135 milyon lira sadece orada net görülen, tahmini bütçenin altına düşmüşüz. Bu da belediyemizin ne kadar gerçekçi ve doğru bir bütçe yaptığı anlamına gelmektedir” diye konuştu. Başkan Seçer, 2019 yılına oranla personel giderlerinin yüzde 13, mal ve hizmet alım giderlerinin ise yüzde 25 artış gösterdiğini vurguladı. 2020 yılı giderlerinde personel giderlerindeki bütçe gerçekleşmesinin yüzde 98 olduğunu vurgulayan Seçer, bu oranın mal ve hizmet alım giderlerinde ise yüzde 95 olduğunu kaydetti. Zorunlu giderlerdeki artışa dair açıklamalarda bulunan Başkan Seçer, şunları söyledi: “Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları, bu kırtasiye malzemeleri, temizlik malzemeleri vs., zorunlu giderlerimiz, enflasyon, serbest piyasa döviz artışlarına bağlı maliyet artışlarına rağmen hizmetler aksatılmadan yaklaşık olarak 210 milyon liralık bir harcama ile 2019 yılına oranla sadece yüzde 17 artış göstermiştir. Oysa ki emtia fiyatlarında çok ciddi geçtiğimiz yıl içerisinde artışlar gerçekleşti.”

“PERSONEL GIDERLERINDE 30 BÜYÜKŞEHIR ARASINDA DÖRDÜNCÜ SIRADAYIZ”

Temsil ve tanıtma giderlerinde yüzde 11 oranında düşüş olduğunu da sözlerine ekleyen Başkan Seçer, personel giderleri sıralamasında 30 büyükşehir belediyesi arasında Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin ilk 10’da olduğunu belirtti. Mersin Büyükşehir Belediyesi’nde yaklaşık 1200 memur, 650 kadrolu işçi bulunduğunu kaydeden Seçer, “Dördüncü sıradayız. Memur ve kadrolu işçi. Diğer sürekli içsi statüsünde olanlar bu hesapların içinde değil. Bizim, kişi başına düşen personel giderimiz yani nüfusa oranladığımız zaman 134 lira. Personel giderlerinin bütçe giderlerine oranı yüzde 15.52. Yine personel giderlerinin bütçe gelirlerine oranı yüzde 14.19. Biz sürekli işçi statüsünde olan çalışanlarımızın ücretlerini de buna dahil ettiğimiz zaman hem gelir bütçemizde hem gider bütçemizde ortalama olarak bizden aldığı pay yüzde 45” diye konuştu. Pandemiden dolayı hane halkına yapılan yardımlarda yüzde 120 artış olduğunu vurgulayan Seçer, şunları söyledi: “Gıda kolisinden Halk Kart’a, öğrenci yardımlarından süt, mama katkılarına kadar pandemi döneminde vatandaşlarımıza yaptığımız katkılar. Bizim hane halkına yaptığımız yardımlar 2019 yılı içerisinde 10 milyon 309 bin liraydı. Geçen yılı 22 milyon 632 bin lira ile tamamladık. Yani pandemi kaynaklı yüzde 120 gibi bir artış söz konusu. 2021 yılı içerisinde de 49 milyon bütçe ile geçen yıl bütün sosyal hizmetlerin harcamalarını tamamladık. Hane halkına yapılan yardımların dışında da birçok kalem var. 49 milyon lira harcadık. Şu anda yeni bütçemiz 56 milyon lira ama bir ek ödenek aktardık 12 milyon daha. Bu yıl da tahmini olarak geçen yıl 49 milyon lira olan Sosyal Hizmetler Dairemizin harcamaları 68 milyon liraya evrilecek. Bu da yaklaşık olarak yüzde 35’lik bir artışa tekabül eder. Bu da pandemi şartlarının getirdiği bir durumdur.” Sayıştay’ın 2020 Yılı Denetim Raporu’ndan alıntılar yaparak sözlerini sürdüren Başkan Seçer, “2020 yılında gelirler bir önceki yıla göre 350 milyon 846 bin TL’lik yani yüzde 24.71 artış göstermiştir. Bu Sayıştay bulgusu. Gelir artışımız 350 milyon 846 bin lira. Cari rakamlarla, bu sizi yanıltmasın. Aslında gelirler bir anlamda aynı” ifadelerine yer verdi.

TASARRUS YAPTIK

Sayıştay Raporu’ndan ifadelere yer vererek konuşmasını sürdüren Başkan Seçer, “‘Diğer gelirlerde 331 milyon 622 bin lira ve sermaye gelirleri 829 bin lira tutarında da artışlar, toplam artış üzerinde belirleyici olmuştur. Artışın büyük bir oranda devralınan belde belediyelerinin gelirlerini ve aynı şekilde merkezi idare vergi gelirlerinden alınan payların eklenmesi sonucu arttığı anlaşılmakla birlikte, gelir yönetiminde sağlanan başarı da bu artışta etkili olmuştur.’ Bu, Sayıştay denetçisinin cümlesi. Özellikle gider yönünde yine Sayıştay denetçisi şöyle bitiriyor; ‘özellikle bütçe yönetiminde dengenin sağlanması amacıyla tasarrufa gidilerek sermaye ve faiz giderleri azaltılmış ve bütçe fazlası verilmiştir’” dedi. Rapordaki ifadeleri özetleyen Başkan Seçer, “Diyor ki herkesin anlayacağı dilde; ‘kardeşim bu adamlar 2020 yılında bu belediyeyi çok iyi yönetmiş. Bütçeyi çok iyi yapmış. Çok gerçekçi yapmış. İsrafı ortadan kaldırmış. Tasarrufa gitmiş. Faize, borca düşmemiş. Kontrolü eline almış, gelirlerini mümkün olduğu seviyede yükseltmiş. Giderlerini azaltmış ve bütçe fazlası vermiş’” diye konuştu. Başkan Seçer, şu anda yüksek faiz yükü altında olduklarını anlatarak, “O da Meclis’in suçudur. Cumhur İttifakı’nın vebalidir. Bakın açık söylüyorum; siz o dönemde bana borçlanma verseydiniz, bu tefeci faizlerine biz son verecektik. Tefeci faizine ben faiz ödüyorum. 400 milyonu konuşuyoruz. El insaf! Yüzde 8’lerle tekrar hatırlatıyorum. Bakın dedim: ‘Spot krediler çıkıyor.’ Biz iş dünyasından gelen siyasetçiyiz. Para nasıl kullanılır? Nasıl pazarlık edilir? Nerede, nasıl bulunur, bunları bilirim ben. Elimi rahatlatın. Ben iş bilirim. Siz bana borçlanma yetkisi verdiniz diye ben yarın gidip borç yükü altına girmeyeceğim. Emin olun, güvenin! Bana itimat edin! Ben düşük faizden borçlanayım hiç olmazsa şu yüksek faizi, giderleri durdurayım’ dedim. Dedim mi demedim mi bunu? Tutanaklarda var mı, yok mu?” diye konuştu. Projelerin gerçekleşme oranlarına da değinen Seçer, “2018 yılında 568 milyon, harcama tutarı 278, projelerin fiziki gerçekleşme oranı yüzde 48. 2019 yılında 203 milyon liraya çekmişiz kontrollü. Ama fiziki gerçekleşme oranında yüzde 45’lerde kalmış. 2020 yılında 452 milyona yükseltmişiz. Fiziki gerçekleşme oranı yüzde 96. Sondan başa dönüyorum. Fiziki gerçekleşme oranı yüzde 96 iken, parasal gerçekleşme oranı yüzde 92. Bir önceki yıl fiziki gerçekleşme oranı yüzde 45 iken parasal gerçekleşme oranı yüzde 54. 2018’de fiziki gerçekleşme yüzde 48 iken, parasal gerçekleşme oranı yüzde 49. Somut olarak nereden bakacaksınız? Parasal gerçekleşme” dedi.