Necdet TAŞ

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası'nın (MTSO) kentin ekonomik yapısına ışık tuttuğu Aylık Göstergeler Raporu'nun Haziran ayı sayısı yayınlandı. Buna göre Mersin’in ihracat hacmi 2020 Ocak-Haziran döneminde yüzde 2’lik artışla yaklaşık 1,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yılın ilk yarısında ihracat artış hızının geçen yıla göre yavaşlamasında imalat sanayi sektörü içerisinde yer alan “gıda ürünlerinin imalatı” ile “giyim eşyalarının imalatı” etkili oldu. 2020’nin ilk ayından itibaren ihracat hacminde Nisan ayı haricinde aylık bazda azalış eğilimi Haziran ayında yerini yüzde 10’luk artışa bıraktı.  Mersin’in ithalatı 2020 ilk yarısında yüzde 9’luk artışla 1,4 milyar seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu artışa imalat sanayi sektörü içerisinde “rafine edilmiş petrol ürünleri” “gıda ürünlerinin imalatı” ile “b.y.s. makine ve teçhizat imalatı” sektör gruplarının katkısı büyük oldu. Dönemsel olarak yılın ilk çeyreğindeki azalış eğilimi, ikinci çeyrekliğin ilk iki ayında da devam ederek; Haziran ayında ise yukarı yönlü hareketlendi. Yılın ilk yarısında ithalat artış hızının ihracatın üzerinde gerçekleşmesiyle; Mersin dış ticaret dengesi yüzde 55’lik daralmayla 75 milyon dolara geriledi.

ASYAYA İHRACAT AZALIRKEN, AVRUPA ÜLKELERİNE ARTIŞ OLDU

2020 Ocak-Haziran döneminde Asya ülkeleri haricinde Mersin’den başlıca ülke gruplarına gerçekleştirilen ihracat artış gösterdi. Mersin’den Asya ülkelerine yapılan ihracat yılın ilk yarısında yüzde 12’lik azalışla 757 milyon dolara gerilerken; Avrupa ülkeleri ihracatı yüzde 23’lük artışla yaklaşık 515 milyon dolara; Afrika ülkeleri ise yüzde 18’lik artışla 156 milyon dolara yükseldi. Avrupa ülkelerinin toplam ihracat içerisindeki payı geçen yıla göre 6,1 puanlık artışla yüzde 35’e; Afrika ülkelerininki 1,5 puanlık artışla yüzde 11’e yükselirken; Asya ülkelerinin payı ise 8,1 puanlık azalışla yüzde 51’e geriledi. 2020’nin ilk yarısında başlıca tedarikçi ülke grubumuz olan Avrupa ülkelerinden Mersin’e gerçekleştirilen ithalat yüzde 18; Amerika ülkeleri ise yüzde 16’lık artış kaydetti. Asya ülkeleri ithalatında yıllık bazda durağan yapı gözlenirken; Afrika ülkeleri ise yüzde 13’lük azalış gösterdi. Avrupa ülkelerinin toplam ithalat içerisindeki payı geçen yıla göre 2,7 puanlık artışla yüzde 34’e; Amerika ülkelerinin 1,7 puanlık artışla yüzde 28’e; Asya ülkelerinin ise 2,6 puanlık azalışla yüzde 29’a gerilemiştir. 2020'nin ilk altı ayında 165 ülkeye ihracat, 127 ülkeden ithalat gerçekleştirilen Mersin’de, ihracat yapılan ülke sayısı bir önceki yıla göre 3 adet artarak; ithalat yapılan ülke sayısı 5 adet azaldı. İhracatta ülke yoğunlaşmasında ilk üçte Irak, Rusya Federasyonu ve Suriye; ithalatta ise Rusya Federasyonu, Çin ve Kanada yer aldı.

SERBEST BÖLGEDE İSTİHDAM ARTTI

Mersin Serbest Bölgesi’nde yaratılan istihdam 2019'un Haziran ayı sonuna göre yüzde 3’lük artışla 10 bin 695 kişiye yükseldi. Aynı dönemde Bölgede faaliyet gösteren firma sayısı 403; firmaların faaliyet ruhsatları 657 adet seviyesinde kalarak önceki yıla göre değişim göstermedi. 2020 Ocak-Haziran döneminde bölgedeki yatırım harcamaları yıllık bazda yüzde 16’lık artışla yaklaşık 13 milyon dolara yükseldi. Yurtdışından Bölgeye yapılan “demirbaş” ile Türkiye'den Bölgeye yapılan “yatırım ve tesis” yatırımları söz konusu artışta etkili oldu. 2020 ilk yarısında Bölgedeki ticaret hacmi yüzde 18’lik azalışla yaklaşık 1,2 milyar dolara gerileyerek; söz konusu gelişmede tarım ve sanayi sektörleri etkili oldu. Aylık bazda ticaret hacminde 2020’nin ilk beş ayında gözlenen azalış trendi; tarım grubunda “meyveler” ile sanayi grubundaki “makine sanayi mamulleri” ile “dokumacılık mamulleri” ürün gruplarındaki yukarı yönlü hareketlenmenin etkisiyle Haziran ayında yerini artışa bıraktı. Bölgedeki ticaret hacminde yılın ilk yarısındaki gelişmelerde; Türkiye ve Avrupa ülkeleri ithalat ve ihracat hacmindeki azalış etkili oldu.

LİMANDA YÜK TRAFİĞİ YİNE ARTTI

Mersin ve Taşucu Liman Başkanlıkları bazında elleçlenen yük trafiği 2020 yılı Ocak-Haziran döneminde yüzde 6'lık artışla yaklaşık 21 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu gelişmede dâhili ve ithal edilen yük trafiği artışı etkili oldu. Aynı dönemde kargo tipine göre yük trafiğinde; “araç içi taşınan yükler” haricinde tüm yük gruplarında artış gösterdi. Liman Başkanlıkları bazında ihraç edilen yük trafiği 2020 Ocak-Haziran döneminde “makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler” yük grubunun etkisiyle yüzde 2’lik artışla 9,6 milyon tona yükseldi. İthal edilen yükler yıllık bazda yüzde 5 büyüyerek 10,2 milyon ton seviyesine ulaştı. Söz konusu gelişmede “makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler”; “gıda maddeleri ve hayvan yemleri” ile “tarım ürünleri ve canlı hayvanlar” en fazla etkisi olan yük grupları oldu. 2020’nin ilk yarısında dâhili taşımacılık yükleri “petrol ürünleri” yük grubunun etkisiyle yüzde 129’luk hızlı artışla 1 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde transit yük taşımacılığı “makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler” yük grubunun etkisiyle yüzde 2'lik genişlemeyle 243 bin tona ulaştı. Yılın altı aylık döneminde Mersin Liman Başkanlığı bazında elleçlenen konteyner miktarı yüzde 1’lik sınırlı azalışla 910 bin 401 TEU olarak gerçekleşerek; söz konusu azalışta yükleme trafiği etkili oldu. 2020’nin Ocak-Haziran döneminde Mersin Limanı elleçlenen konteyner miktarına göre Türkiye’deki konteyner limanları içerisinde 2. sırada yer alarak geçen yılki yerini korudu. Yılın altı aylık döneminde Mersin ve Taşucu liman tesislerine operasyon için uğrayan gemi sayısı geçen yıla göre önemli bir değişim göstermeyerek 2 bin 200 olarak gerçekleşti. Uluslararası taşıma hatlarına göre 2020’nin ilk yarısında Mersin ilinde Ro-Ro gemileriyle tır-treyler-vagon taşımaları yüzde 19'luk azalışla 39 bin 892'ye geriledi. Söz konusu gelişmede Taşucu-Trablus ve Mersin-Dar Es Salaam haricinde tüm hatlar etkili oldu. Yurtdışı bağlantılı otomobil-araç elleçlemesi ise yıllık yüzde 35'lik azalışla 10 bin 300'e geriledi.

MERSİN KAPANAN ŞİRKET SAYISINDA 9. SIRADA

Mersin’de kurulan şirket ve kooperatif sayısı 2020 ilk yarısında yüzde 19’luk büyümeyle 981’e yükseldi. Söz konusu gelişmede Haziran ayındaki hızlı artışın katkısı oldu. Tasfiye halindeki şirketler yıllık bazda yüzde 23 arttı. Yılın ilk altı ayında Türkiye genelinde kurulan şirket ve kooperatif sayısı ile Mersin yüzde 2,2'lik payla 7.sırada; ticari unvanlı işyeri sayısı ile yüzde 1,8'lik payla 11.sırada yer aldı. Aynı dönemde tasfiye halindeki şirket sayısı ile yüzde 2,0'lik payla 7.sırada yer aldı. İl genelinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı 2020 Ocak-Haziran döneminde yüzde 56’lık artış; ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yüzde 47’lik azalış kaydetti. Türkiye genelinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı ile Mersin yüzde 2,0'lik payla 9.sırada; ticari unvanlı işyeri sayısı ile yüzde 1,0'lik payla 19.sırada yer aldı. 2020’nin Ocak ayından itibaren geçen yılın altında seyir izleyen kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı Haziran ayında yön değiştirerek artışa geçmiş olsa da; yılın ilk yarısında yüzde 43’lük azalışla 117’ye geriledi. Türkiye genelinde kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı ile Mersin; yüzde 2,8'lik payla 5.sırada yer aldı. TOBB kayıtlarına göre; 2020 ilk yarısında Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’na yeni kayıt yaptıran şirket ve kooperatif sayısı yüzde 16; ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yüzde 25 arttı. Aynı dönemde kapanan şirket ve kooperatif sayısı geçen yıla göre yüzde 6’lık azalış; ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yüzde 3'lük artış gösterdi. 2020 yılı Haziran ayı sonu itibariyle 17 bin 553’ü faal olmak üzere MTSO’ya kayıtlı üye sayısı 25 bin 80 oldu.