Necdet TAŞ

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) tarafından hazırlanan 'Aylık Göstergeler' adlı ekonomik analiz raporunun 2020 yılı Temmuz ayı verileri açıklandı. Buna göre, Mersin’in ihracat hacmi 2020 Ocak-Temmuz döneminde yıllık yüzde 2’lik artışla 1,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracat artış hızının geçen yıla göre yavaşlamasında imalat sanayi sektörü içerisinde yer alan “başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat” ile “giyim eşyalarının imalatı” ürün grupları etkili oldu. Aylık bazda Nisan ayı haricinde gözlenen azalış eğilimi Haziran ayında yerini artışa bırakarak Temmuz’da ise yatay seyir izledi.

İTHALATTA YÜZDE 10’LUK ARTIŞ

Mersin ithalatı  ise yüzde 10’luk artışla yaklaşık 1,7 milyar seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu artışa imalat sanayi sektörü içerisinde “rafine edilmiş petrol ürünleri” ile “gıda ürünlerinin imalatı” sektör gruplarının katkısı oldu. 2020’nin Haziran ayında ithalat hacminde gözlenen yukarı yönlü hareketlenme gıda ürünlerinin etkisiyle Temmuz ayında da devam ederek yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Söz konusu dönemde ithalat artış hızının ihracatın üzerinde gerçekleşmesiyle; İlimiz dış ticaret dengesi yüzde 72’lik daralmayla 45 milyon dolara geriledi. 2020 Ocak-Temmuz döneminde Mersin’den Asya ülkelerine yapılan ihracat yıllık yüzde 12’lik azalışla 883 milyon dolara geriledi. Avrupa ülkeleri ihracatı yüzde 24’lük artışla 584 milyon dolara; Afrika ülkeleri ise yüzde 17’lik artışla 187 milyon dolara yükseldi. Başlıca ihraç pazarımız olan Avrupa ülkelerinin toplam ihracat içerisindeki payı geçen yıla göre 6,0 puanlık artışla yüzde 34’e yükselirken; Asya ülkelerinin payı ise 8,1 puanlık azalışla yüzde 51’e geriledi. Başlıca tedarikçi ülke grubumuz olan Avrupa ülkelerinden Mersin’e gerçekleştirilen ithalat yıllık yüzde 19; Amerika ülkeleri ise yüzde 24’lük artış kaydedildi. Asya ülkeleri ithalatında yıllık bazda yüzde 4’lük azalış kaydedildi. Avrupa ve Amerika ülkelerinin toplam ithalat içerisindeki payı 3,4 puan genişleyerek sırasıyla yüzde 33, yüzde 30 seviyesine ulaşırken, Asya ülkelerine ithalat 4,1 puanlık daralma ile yüzde 28'e geriledi. 168 ülkeye ihracat, 128 ülkeden ithalat gerçekleştirilen Mersin’de, ihracat yapılan ülke sayısı önceki yılın yedi aylık dönemine göre 4 adet artmış; ithalat yapılan ülke sayısı 4 adet azaldı. İhracatta ülke yoğunlaşmasında ilk üçte Irak, Rusya Federasyonu ve Suriye; ithalatta ise Rusya Federasyonu, Çin ve Kanada yer aldı.

SERBST BÖLGEDE TOPARLANMA SÜRÜYOR

Mersin Serbest Bölgesi’nde yaratılan istihdam 2019'un Temmuz ayı sonuna göre yüzde 4’lük daralmayla 10 bin 727 kişiye gerilemiş; faaliyet gösteren firma sayısı ise yüzde 1’lik artışla 415’e yükselmişti. Aynı dönemde firmaların faaliyet ruhsatları özellikle “işyeri kiralama" faaliyet konusundaki azalışın etkisiyle yüzde 0,5’lik sınırlı azalışla 658’e gerilemişti. 2020 Ocak-Temmuz döneminde bölgedeki yatırım harcamaları yıllık bazda yüzde 18’lik artışla 15 milyon dolara yükseldi. Yurtdışından Bölgeye yapılan “demirbaş” yatırımları söz konusu gelişmede etkili olmuştur. Bölgedeki ticaret hacmindeki gelişmelerde yıllık yüzde 17’lik azalışla 1,4 milyar dolara geriledi. Söz konusu gelişmede bölgeye giriş ve bölgeden çıkışı yapılan “meyveler”; “kimya sanayi mamulleri” ile “dokumacılık mamulleri” ürün gruplarındaki daralma etkili oldu. Aylık bazda bölgedeki ticaret hacminde Haziran ayındaki toparlanma Temmuz’da da devam etti. Bölgedeki ticaret hacmindeki; Türkiye ve Avrupa ülkeleri ithalat ve ihracat hacmindeki azalış etkili oldu.

LİMANDA ARAÇ ELLEÇLEMESİNDE AZALMA VAR

Mersin ve Taşucu Liman Başkalıkları bazında elleçlenen yük trafiği 2019 yılı Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 7'lik artışla 24,5 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu gelişmede dâhili ve ithal yük trafiği artışı etkili olmuştur. Aynı dönemde kargo tipine göre yük trafiğinde; “araç içi taşınan yükler” haricindeki tüm yük gruplarında artış kaydedildi. Liman Başkanlıkları bazında ihraç edilen yüklerde 2019’un Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 2’lik artışla 11 milyon tona; ithal edilen yük trafiği ise yıllık yüzde 6’lık artışla 11,8 milyon ton seviyesinde gerçekleşmesinde “makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler” yük grubu etkili oldu. “Gıda maddeleri ve hayvan yemleri” ithal edilen yük trafiğindeki genişlemeye katkısı olan diğer bir yük grubu oldu. Dâhili taşımacılık yükleri ise “petrol ürünleri” yük grubunun etkisiyle yıllık yüzde 127’lik hızlı artışla 1,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Transit yüklerde yüzde 2’lik azalışta ise “makineler, taşıma teçhizatı, aksam ve çeşitli parçaları ile konteynerler” yükleri belirleyici olmuştur. Mersin Liman Başkanlığı bazında elleçlenen konteyner miktarı yıllık yüzde 0,3’lük sınırlı azalışla 1.064.799 TEU olarak gerçekleşti. 2020’nin Ocak-Temmuz döneminde Mersin Limanı elleçlenen konteyner miktarına göre Türkiye’deki konteyner limanları içerisinde 2.sırada yer alarak geçen yılki yerini korudu. Yıllık bazda Mersin ve Taşucu liman tesislerine operasyon için uğrayan gemi sayısı geçen yıla göre 7 adet azalarak 2 bin 613 seviyesinde kaldı. Uluslararası taşıma hatlarına göre Mersin’de Ro-Ro gemileriyle tır-treyler-vagon taşımaları yıllık yüzde 19'luk azalışla 47 bin 804'e gerilemiş; söz konusu gelişmede Taşucu-Tripoli ile Mersin-Gazimağusa hatları etkili oldu. Yurtdışı bağlantılı otomobil-araç elleçlemesi ise yıllık yüzde 33'lük daralmayla 13 bin 205'e geriledi.

KURULAN ŞİRKET SAYISI ARTTI

Mersin’de kurulan şirket ve kooperatif sayısı 2020 Ocak-Temmuz döneminde yıllık yüzde 27’lik büyümeyle bin 269’a yükselerek; söz konusu gelişmede Haziran ve Temmuz aylarındaki hızlı artış etkili oldu. Aynı dönemde kurulan ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yıllık yüzde 48; tasfiye halindeki şirketler yüzde 17 artış kaydetti. Türkiye genelinde kurulan şirket ve kooperatif sayısı ile Mersin yüzde 2,3'lük payla 7.sırada; ticari unvanlı işyeri sayısı ile yüzde 1,8'lik payla 12.sırada yer aldı. Aynı dönemde tasfiye halindeki şirket sayısı ile yüzde 2,0'lik payla 7.sırada yer aldı. Söz konusu dönemde İl genelinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı yıllık yüzde 47’lik artış; ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yüzde 46’lık azalış kaydetti. Türkiye genelinde kapanan şirket ve kooperatif sayısı ile Mersin yüzde 1,9'luk payla 9.sırada; ticari unvanlı işyeri sayısı ile yüzde 1,0'lik payla 18.sırada yer aldı. Mersin’de kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı yıllık yüzde 40’lık azalışla 150’ye geriledi. Aynı dönemde Türkiye genelinde kurulan yabancı sermayeli şirket sayısı ile Mersin; yüzde 2,9'luk payla 5.sırada yer aldı. TOBB kayıtlarına göre; 2020 Ocak-Temmuz döneminde Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’na hem yeni kayıt yaptıran şirket ve kooperatif sayısı hem de ticaret unvanlı işyeri sayısı yıllık yüzde 20’lik artış kaydetti. Aynı dönemde kapanan şirket ve kooperatif sayısı yıllık yüzde 11’lik; ticaret unvanlı işyeri sayısı ise yüzde 6'lık azalış gösterdi. 2020 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle 17.877’si faal olmak üzere MTSO’ya kayıtlı üye sayısı 25 bin 340 oldu.

PROTESTO EDİLEN ÇEK VE SENETLER DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR

Mersin’de 2 bin TL ve üzeri tutarında protesto edilen senet sayısı 2020 Ocak-Temmuz döneminde yıllık yüzde 36'lık azalışla 5 bin 406'ya; protesto edilen senet tutarı yüzde 64’lük azalışla yaklaşık 89 milyon TL’ye geriledi. 2020 yılında geçen yılın altında seyir izleyen protesto edilen senet tutarında aylık bazda Mart ayında başlayan azalış eğiliminin devam ettiği görüldü. Mersin’de protestolu senetlerin adet ve tutar bazında azalış; Türkiye geneline göre daha hızlı oldu. Mersin protesto edilen senet adeti ve tutarına göre iller arasında 14.sırada yer aldı. 2020'nin Ocak-Temmuz döneminde Mersin’de karşılıksız işlemi yapılan çek sayısı yıllık bazda yüzde 68’lik azalışla 2 bin 906’ya; çek tutarı ise yüzde 66’lık daralmayla 149 milyon TL’ye geriledi. Mersin’de ibraz edilen çekler içerisinde karşılıksız çeklerin payı adet bazında geçen yıla kıyasla 2,5 puanlık azalışla yüzde 1,7’ye; tutar bazında ise 3,1 puanlık azalışla yüzde 1,5’e geriledi.