Necdet TAŞ

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) tarafından Türkiye ve Mersin’de edebiyat ilgisini geliştirip ulusal ölçekte bir verime dönüştürüp edebiyat okurlarının dikkatini nitelikli örneklere çekmek üzere bu yıl 16’ncısı düzenlenen ‘Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nün sahibi çağdaş romanın usta ismi Orhan Pamuk oldu. Kurul Üyeleri 2023 yılı için önerilen adaylar arasından Pamuk’u 2006 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanarak Türk edebiyatının ve Türkçenin dünya edebiyat okuru çevresinde özel bir dikkatle izlenmesine sağladığı katkılar nedeniyle ödüle değer buldu.

SOYCAN: “BU BİR TEŞEKKÜR ÖDÜLÜ”

Törende söz alan Seçici Kurul Üyesi Celal Soycan iş dünyası tarafından desteklenen Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nün bir sponsorluk çalışması olmadığını belirtti. Bu ödülün bir teşvik ödülü de olmadığına işaret eden Soycan, “Teşvik ödülleri de oldukça kıymetli, MTSO imkan bulursa onu da yapar ama bu bir teşekkür, şükran ödülüdür ve yönetmelikte Türk edebiyatına eserleriyle yön veren, büyük edebiyatçılar için bir şükran ifadesi bulunur. Bu ifadeye imkan sağlayanlara teşekkür ediyorum” dedi. Ardından edebiyatçıların amaçlarını ne yapmaya çalıştıklarını dil üzerinden yorumlayan Soycan, “Dil bizi yönetir. Biz dili kullanmayız. Biz o dilin sınırları içinde kalırız. Edebiyat bunu fark etme imkanı sağlar, aşma imkanı değil. Edebiyatı yüceltmiyorum. Edebiyatın malzemesi olan dilin farkına varmak için anlatıyorum” dedi.

SAKALLI: “PAMUK BİR EDEBİYAT DÜŞÜNÜRÜ”

Bir diğer Seçici Kurul Üyesi Cemal Sakallı ise edebiyatseverlere Orhan Pamuk’u Kara Kitap romanı üzerinden anlattı. Pamuk’un sadece bir yazar değil, edebiyat düşünürü olduğunu dile getiren Sakallı, romanlarının yüzeysel yapıda insanların dünya ile ilişkisini anlatırken derine indiğinde karakterlerin kendisini aradığının görüleceğini söyledi. “Pamuk bir edebiyat düşünürü ama aynı zamanda bir hikaye anlatma dehasıdır” diyen Sakallı, “Bu yönüyle de çağımızın diğer romancılarından ayrılır. Orhan pamuk’u tematik ve düşünür yönüyle pekala çok rahat okuyabiliriz. Sayın Pamuk’un modern çağdaki romana ilişkin en büyük katkısı teknik bakımdandır. Roman sadece sanatsal bir deha gerektirmiyor, teknik bir ustalık da gerektiriyor. Sayın Orhan Pamuk’un romanlarının teknik boyutu çok belirleyicidir. Orhan Pamuk romanları çok katmanlıdır. Kendisi buna çok merkezli romanlar diyor. Çok bağlamlı, çok perspektiflidir ve tüm bunları simetrik olarak gerçekleştirir” ifadelerini kullandı.

ÇAKIR: “MERSİN’İN SADECE MADDİ ZENGİNLİĞİ DEĞİL, KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİ DE VAR”

Eserleri 100’den fazla ülkede yayımlanan, 60’tan fazla dile çevrilen Nobel ödüllü bir yazarı Mersin’de konuk etmekten duyduğu onuru dile getiren MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır, ardından ödülle ilgili yapılan değerlendirmelere değinip şunları söyledi:  “Zaman zaman, ödülümüzü alan edebiyatçılarımızın, farklı dünya görüşlerinden olması gündeme geliyor. Nedense bazı kesimler edebiyatla, sanatla, kültürle ilgilenmek yerine; ödül alan edebiyatçılarımızın dünya görüşlerine odaklanıyor. Öncelikle, Mersin Kenti Edebiyat Ödülü belirli bir ideoloji veya dünya görüşüne verilmiyor. Bunun ötesinde, etkinliğe destek veren iş dünyası olarak ödülü alacak sanatçıları da bizler belirlemiyoruz. İş dünyası olarak bizim ne haddimize, bir edebiyat eserine veya edebiyatçıya sanatsal açıdan iyi ya da iyi değil demek. Ödülümüzün tarafsız, yetkin ve saygın bir jürisi var. 16 yıldır takdirle anılan bir seçim modelimiz var. Seçkin edebiyat eserlerine, saygın yazarlara dikkat çekip kentin sanatla daha çok buluşmasını sağlamak, kentin sanat değerini yükseltmek için böyle bir tören düzenledik. Çünkü bizler de bu kentte yaşıyoruz ve Mersin’in sadece maddi zenginliğiyle değil, kültür ve sanatın gücüyle gerçek anlamda kalkınmış, yaşanır bir kent olmasını istiyoruz. Sayın Pamuk’un eserlerinde hep bir merak duygusu var. Her zaman tarih var. Eserlerinde toplumun ‘taklitlerle mi, yoksa kendi olarak mı dönüşmesi gerektiği’ meselesini önümüze koyar. Evet, her değişim, içten başlar. Kendi olmak çabası bunun için hayati bir konudur. Bunun da en etkin yolu okumaktır” dedi. Anlayarak, sorgulayarak okumanın değiştirmekle kalmayıp kişiyi dönüştüreceğine de değinen Çakır, “Sayın Pamuk’a yeni dünyalar kurmamızı sağladığı için, düşünce gücümüz olan Türkçemizi yücelttiği için, kendimizle yüzleşmemizi sağladığı için teşekkür ediyoruz. Cumhuriyetin çok farkında değil gibiyiz. İşin ciddiyetini anlamıyor gibiyiz. Toplumun bir kısmı Cumhuriyetle neler kazandığının farkında değil. Sahip çıkmazsa neler kaybedeceğinin de. Cumhuriyet her onurlu insanın sahip çıkması gereken bir sistemdir. Ama her Cumhuriyet değil, bizim sahip çıkmamız gereken, Laik Atatürk Cumhuriyetidir. Büyük Atatürk’ü onun en çok önem verdiği kültür, sanat, edebiyat gibi değerlerin yaşandığı bu etkinlikte anmaktan ayrıca şeref duyuyorum.”

İZOL: “İNSAN ŞEKİLLENMEDEN TOPLUM ŞEKİLLENMEZ”

MTSO Meclis Başkanı Hamit İzol, zenginliğin maddi ve manevi olmak üzere iki yüzü bulunduğunu belirterek sözlerine başladı. “Mersin iş dünyasının temsilcileri olarak bir yandan kentimizin ekonomisine destek verip maddi refahına odaklanırken, diğer yandan gerçek kalkınmanın direği olan kültür, sanat, edebiyat, spor ve eğitime destek verip yaşanır bir kent olması için çalışıyoruz” diyen İzol,  Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nün 16 yıllık serüveninin temelinde de bu çaba ve hedefin bulunduğunu söyledi. Sanatı ‘insanı var etmek’ olarak tanımlayan İzol, insan şekillenmeden toplumların da şekillenemeyeceğini vurguladı. Edebiyatın formal eğitimlerin ötesinde, insanı ve dolayısıyla toplumları şekillendiren en önemli unsur olduğunu kaydeden İzol, “O halde insanımızı nitelikli hale getirirsek mükemmel bir topluma ulaşmış oluruz. Bunun da yolu kültür ve sanat çalışmalarıdır. Bu özelliği nedeniyle Mersin Kenti Edebiyat Ödülü yalnız Mersin değil Türkiye toplumu için önemli. Mersin Kenti Edebiyat Ödülü kültür ve sanatın bizlere yol göstericiliğidir. Onun aydınlık ışığından daha çok yararlanmak adına düzenlenen saygın bir etkinliktir. Parçası olmaktan gurur duyuyoruz. Bu anlamda ödülü almayı kabul ederek bizleri ve kentimizi onurlandıran başta üstat Sayın Orhan Pamuk’a ve geçmişte ödülü alan tüm büyük edebiyatçılara Mersin olarak şükranlarımızı sunuyoruz” dedi.

PAMUK, “SOLCUNUN RADİKALİNE DE VERİN, SAĞCININ RADİKALİNE DE VERİN”

Pamuk ödülünü MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır ve Meclis Bakanı Hamit İzol’dan aldı. Ardından edebiyatseverle buluşan Pamuk, roman yazmaya nasıl başladığının hikayesini anlattı.  Cumhuriyetin 50’nci yılında yazmaya başladığını ve tam yarım asırdır roman yazdığını belirten Pamuk, “Yazarlıkta 50’nci yılım. 50 yıldır kelimelerle oynuyorum. Yazdığım ilk kitap uzun süre yayınlanmadı, en sonunda aldığım bir ödül üzerine kitabım Milliyet Gazetesi tarafından basıldı. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ödül veriyor, iyi yapıyor. Başkan sözünü etti, 'Biz buna karışmayız, buna jüriler karar verir' dedi. İyi ediyorsunuz. Solcunun radikaline de verin, sağcının radikaline de verin. Edebiyatın iyisine verin. Tek kriteriniz olsun; iyi edebiyat. Kötü, ahlaksız adam olabilir ama o önemli değil. Sizin sürekli iyi ve değerli edebiyata ödül vermeniz, mesafeli şekilde arkasında durmanız kadar güzel bir şey yok. Böyle bir şey düşündüğünüz için teşekkür ederim. Ödüller olmasaydı belki ben hala evde romanımı yazıp 'ne yapacağım ben' diye düşünen bir adam olabilirdim. Buraya gelmekten şeref duydum. Sizler, 'O ödülü, bu ödülü almış, buraya gelir mi?' demediniz. Demediğiniz için teşekkür ederim. Bu ülkenin yazarıyım, bu ülkenin bir şehrinden çağırılmak benim için büyük müşerref. Mersin’e gelmekten büyük şeref duydum” dedi. Tüm hayatını değil günü kurtarmak için yazdığını dile getiren Pamuk, halen yazılmayı bekleyen 15 taslak kitabı bulunduğunu ve anılarını yazmaya devam etmek istediğini ifade ederek, “Bu ülkenin yazarıyım ve bu ülkenin bir şehrinden çağırılmak benim için büyük şeref. Mersin’e gelmekten büyük şeref duydum” dedi.

KENT EDEBİYAT ÖDÜLÜ DAHA ÖNCE ŞU İSİMLERE VERİLMİŞTİ

Türk edebiyatının gelişmesine katkıda bulunmuş kişileri onurlandırmak, daha yaygın okunmasını sağlamak için MTSO’nun öncü girişimleriyle kent adına verilen Mersin Kenti Edebiyat Ödülü’nün Değerlendirme Kurulu Celâl Soycan, Turhan Günay, Metin Cengiz, Yavuz Özdem ve Cemal Sakallı’dan oluştu. Bugüne kadar ödül alan sanatçıların isimleri şöyle: 2007: Nezihe Meriç, 2008: Tahsin Yücel, 2009: Osman Şahin, 2010: Latife Tekin, 2011: Leyla Erbil, 2012: Ahmet Oktay, 2013: Demir Özlü, 2014: Metin Cengiz, 2015: Cevat Çapan, 2016: Doğan Hızlan, 2017: Haydar Ergülen, 2018: İpek Ongun, 2019: Nursel Duruer, 2020:Pandemi nedeniyle iptal edildi, 2021: Nurdan Gürbilek, 2022: Hilmi Yavuz ve 2023: Orhan Pamuk.