Necdet TAŞ

İYİ Parti Mersin Milletvekili Burhanettin Kocamaz beraberinde 21 milletvekili tarafından staj ve çıraklıkta geçen sürelerin emeklilik hesabına katılmamasından kaynaklanan mağduriyetlerin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Meclis araştırması önergesi verdi. Önerge lehine mecliste söz alan Kocamaz, “Türkiye'de 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında çıraklık, meslek lisesi, meslek yüksekokulu ve üniversite gibi her eğitim düzeyinde zorunlu mesleki eğitim yaptırılmaktadır. Bu fiilî çalışma kapsamında geçirdikleri staj ve çıraklıkla geçen süreler olarak tanımlanmaktadır. Bu süreçte çalışma sırasında ülkemizde “kısa kol sigorta” olarak bilinen sigorta yapılmaktadır. 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde, kendi rızası dışında zorunlu mesleki eğitime gönderilen vatandaşlar, EYT kapsamı dışında bırakılmış ve mağdur edilmiştir. Ülkenin üreten, emekçi sınıfına, mesleki eğitim kapsamında geçirdikleri fiilî süreler için EYT dönemi haklarının tanınmaması, anayasal eşitlik ve adalet kapsamında mağduriyetin oluşmasına neden olmaktadır” dedi.

“AZARLAMAK YERİNE GELİN DESTEK VERİN”

 “Zorunlu mesleki eğitim çalışması sırasında yapılan kısa kol uygulama şekli de mağduriyete yol açmış olup bir kısım stajyer ve çıraklar kısa kol sigortayla çalıştırılırken bir kısım ise kısa kol sigorta yaptırılmadan, tamamen sigortasız olarak işletmelere ve çalışma sahalarına gönderilmiştir. Bir kısım çıraklara da teknik meslek liseleri, yaz stajları, sağlık meslek liseleri, sağlık meslek yüksekokulları ve bir kısım teknik üniversite bölümlerinde zorunlu mesleki eğitimde kısa kol sigorta yaptırılmadığı görülmektedir. Yani öğrenciler sigortasız olarak zorunlu ve mesleki eğitime tabi tutulmuştur. SGK kaydı olmayan ve bu şekilde yaptırılan tüm zorunlu staj ve çıraklık yapanların evrak kayıtları okullarında mevcuttur” diyen Kocamaz, “Kaldı ki zorunlu mesleki eğitim ilgili diplomanın alınmasında zaten bir mecburiyettir. Bugün birçok Avrupa ülkesinde yapılan zorunlu mesleki eğitimlerle direkt uzun kol sigorta yapılmaktayken ülkemizde Mesleki Eğitim Kanunu nedeniyle kısa kol sigorta yapılmakta ve emekliliğe sayılmamaktadır. Staj yapan kadınlarda doğum borçlanması varken bu borçlanma hakkının doğru bir tanımla tüm stajyer ve çıraklara verilmesi gerekmektedir. Bugün mevcut olan yasalar kapsamında meslek liseli bir kadın staj borçlanması yapabilirken, aynı okulun teknik lise bölümünden mezun olmuş, yaz stajı yapan ya da sigorta kısa kolu bildirilmemiş bir çırak, meslek liseli ya da yüksekokul kapsamında zorunlu mesleki eğitim yapan kadın borçlanma yapamamaktadır. Her iki durumda da zorunlu mesleki eğitim vardır fakat aynı okul bünyesinde bile olsa sigorta bildirimi yapılıp yapılmamasına göre de vatandaşlarımızda mağduriyet ortaya çıkmaktadır. Bu örnekler ışığında, çırak staj sigortası mağduriyeti kapsamında mevcut yasalarımızın gözden geçirilmesi ve tekrar değerlendirilmesi zorunlu hâle gelmiştir. Seçim öncesi meydanlarda “Çırağa müjde!” sloganı atarak pankart açan staj ve çıraklık mağdurları Sayın Cumhurbaşkanı tarafından bizzat azarlanmış ve “Çırağa müjde olmaz, kalfaya ve ustaya müjde olur. Bu tür adımlar yanlış adımlar.” denilmiştir. Ne yazık ki, Hükûmet, böylece kapıyı staj ve çıraklık mağdurlarının yüzüne sert bir şekilde kapatmıştır. Buradan Hükûmete seslenmek istiyorum: Azarlamak yerine, gelin, bu önerimize destek verin, staj ve çıraklık mağdurlarının sorunlarını çözüme kavuşturalım ve buradan onlara iyi bir müjde verelim” şeklinde konuştu.

CHP’Lİ DİNÇER; “ISRARLA MAĞDURİYET SÜRÜYOR”

CHP Grubu adına söz alan Mersin Milletvekili Talat Dinçer ise, “Şimdi, stajyer ve çırak, ikisi de bir dönem başlayıp günümüze kadar gelen bir mesleğin icracıları. Staj, biliyorsunuz, genelde teknik lise, meslek lisesi, sağlık meslek lisesi vesaire buradaki öğrencilerimizin diploma almalarını bile gerektiren zorunlu bir olaydır. Çıraklığa gelince, özellikle, sekiz yıllık temel eğitimin öncesinde başlayıp beş yıllık eğitimi bitiren çocukların; okuma imkânı bulamayan, gariban, fakir fukara çocuklarının kısa yoldan mesleğe atılıp geçimini sağlamak adına işe başladıkları ve günümüze kadar geldikleri bir olgudur çıraklık. Şimdi “çıraklık” deyince sanki yeni işe başlayacak bir çırağın bir sonraki dönem haklarıyla alakalı görüşüyormuşuz gibi algılanıyor; değil arkadaşlar, şu anki konuştuğumuz çıraklık mevzusu yıllar önce başlayıp, bundan kırk yıl önce başlayıp insanların, fakir fukara çocuklarının yağmur demeden, çamur demeden; akranlarının tatillerde, falan yerlerde gezerken yağın, pasın içerisinde üstüpüyle arabanın altında çalıştığı bir dönemdir o çıraklık dönemi. Şimdi, o insanlar çalışa çalışa kırk yıl prim ödeyip günümüze geldiler. Emekli olacaklar “O staj dönemi kapsam dışında.” deniyor ama bu insanlar fiilî olarak çalıştı ve şu an geldi, kimi iş yeri sahibi, kimi hâlâ işine devam ediyor, kimi şirketleşti, şirket kurdu, büyüdü ama sorun aynı. Şimdi, o dönemdeki, staj dönemindeki durum kısa vadeli sigorta kolunda gösterilmesinden, sadece iş kazasıyla alakalı sigortalanmasından kaynaklanıyor. Hâlbuki şu an olması gereken, onların sigorta başlangıcı gösterilip sigorta dönemindeki sürelerin de borçlandırılarak bu işin çözülmesi gerekiyor ama şu an ısrarla mağdurları dile getirmemize rağmen maalesef herhangi bir adım atılmıyor. Ne deniliyor? “Çırakların müjdesi olmaz.” diyor. Ya, sizin o “çırak” dedikleriniz, bugünkü iş adamları, bugünkü esnaflarımız, bugün sanayide çalışan insanlarımız; sadece haklarını almak istiyor, ödedikleri primin karşılığını almak istiyor. Burada olağanüstü bir talepleri veya olağanüstü bir şeyleri yok bu insanların. Sadece bir kanun çıkarılarak o dönemi başlangıç sayıp -emeklilik keseneği yatırılmadığı için o dönemle alakalı- bunun ücretini ödeyip, bunun bedelini ödeyip buradan emekli olmanın mücadelesini veriyor bu insanlarımız; tam yerinde ve sağlıklı bir talep bana göre. Esnaflar bu konuda çok sıkıntılı. Zaman zaman bu ülkede, biliyorsunuz, krizler oldu; ta 5 Nisandan tutun günümüze kadar onlarca kriz atlatıldı. O kriz dönemlerinde bile bu “çırak” diye işe başlattığımız insanlar, öyle bir dönem oldu ki borçlarını ödeyemediler, sigortaya yükümlülüklerini yerine getiremediler. Bunun yerine evdeki çocuklarına tenceresini kaynatmak adına kendi öz prim gün sayısını ödeyemediği için sildirdi bu arkadaşlarımız. Şimdi, bir EYT kanunu çıktı, topal bir kanun, bir günle on yedi yıl insanlara mahkûm edilen bir kanun. Aynı zamanda da BAĞ-KUR ödeyen o insanlarımızın geçmişiyle alakalı büyük bir sıkıntı yaşandı, bir ihya hakkı tanınmadı o insanlara. İhya hakkı tanınmadığı için o insanlar geriye dönük borçlanamadı, o sildirdikleri yeri ödeyemeyip emekli olamadılar. Arkadaşlar, bunu yine yeniden gündeme getireceğiz, bunu üç dakikada burada anlatmak çok zor” şeklinde konuştu.