Neşet TORUN

Mersin’de 14 Mayıs Eczacılık Günü etkinlikleri kapsamında, eczacılar beyaz önlükleriyle Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Atatürk Anıtına Çelenk sundu. Burada konuşan Mersin Eczacı Odası Başkanı                                                                                     Ecz. Aliye Akgül Aydın, “13 Şubat tarihinde Erzincan ilimizin İliç ilçesindeki altın madeni sahasında meydana gelen elim facia, sağlığın her noktasında yer alan biz eczacılarda derin bir üzüntü ve endişeye sebebiyet verirken, milyonlarca metreküplük siyanürlü toprağın geniş bir alana yayılması ile birlikte oluşturduğu çevre felaketi endişelerimizi artırmıştır. Maden sahasında toprak altında kalan dokuz madencimizden sadece dördünün cansız bedenine faciadan haftalar sonra ulaşılmış olması dahi facianın büyüklüğünü bizlere göstermektedir. Meydana gelen heyelanda vefat eden madencilerimize Allah'tan rahmet yakınlarına başsağlığı dilerken, bu yaşanan faciadan bir ders çıkarılmasını ümit etsek de dün 10. yıldönümü olan Soma faciasından sonra hala yaşanılan bu ihmaller zinciri ümidimizi kırmaktadır. 10 yıl önce Soma maden faciasında yaşamını yitiren madencilerimizi de bir kez daha saygıyla anıyoruz” ifadelerini kullandı.

“HALK SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN BİR SORUN HALİNE GELDİ”

“Son yıllarda, gerek ülkemizde gerekse tüm dünyada birçok felaketle karşı karşıya kaldık. Her toplumsal olayda olduğu gibi yaşanan pandemi ve 6 Şubat depremlerinde de Eczacılar olarak ön saflarda mesleğimizin gereğini yerine getirdik. 6 Şubat depremlerinin hemen ertesinde, bölgedeki depremzede vatandaşlarımızın içme suyuna dahi erişimi yokken, ilaç-eczacılık hizmeti fedakarca emek veren 3500 meslektaşımız ve on binlerce meslektaşımızın dayanışması sayesinde 74 gün boyunca devam etti. Covid-19 pandemisinde görev aldığımız her alanda üzerimize düşeni fazlasıyla yerine getirdik. Pandemi var denilerek serbest eczacılarımızın Sosyal Güvenlik Kurumuyla yapması gereken sözleşmeler yenilenmedi” diyen Ecz. Aydın, “Her zaman halk sağlığını önceleyen yapımızla, karşılığında bir şey beklemeden çalışmaya devam ettik. Pandeminin bitişinden bu yana 2 yıl geçmiş olmasına rağmen eczanelerle yapılacak sözleşmeler hala eski düzenine döndürülemedi. Bizler Nisan 2024’te 2023 yılında karşıladığımız reçete hizmet bedellerini belirlemek için sözleşme imzaladık. Geriye dönük bu işlemler sebebiyle yapılacak mahsuplaşmalarda devlet eczacıdan alacağını faiziyle tahsil ederken, eczacıya 1 sene öncesindeki haliyle ödeme yapacak.  Tüm bu süreçlerde kamuda fedakarca görevini yerine getiren, her olumsuzlukta stratejik personel olarak görülen kamu eczacılarımız, mesele meslek hakkını vermeye geldiğinde diğer stratejik personele oranla yarı yarıya hatta çok daha az taban ek ödemesi almaktadır. Sadece birinci basamak sağlık hizmeti değil halkın en yakın sağlık danışmanı rolünü de 185 yıldır bilimin yolundan ayrılmadan; eczanede, hastanede, kamuda, akademide, ilaç endüstrisinde ve dağıtım kanallarında sürdüren biz eczacılar; “alacağına şahin, vereceğine karga” anlayışı ile karşı karşıya bırakılıyoruz.  İlaç yoklukları; uzun süredir devam eden, maalesef yetkililer tarafından görmezden gelinen, kronikleşmiş, her geçen gün artarak ve değişkenlik göstererek halk sağlığını tehdit eden bir sorun haline geldi. İlacın hiç bulunmamasının yanında görmezden gelinen ve yetkililerce; 'ilaç var' denilen en ciddi yokluklardan bir diğeri ise; arz-talep dengesindeki bozulma. Bazı ilaçlarda üretilen miktar, tüketilenin 10 da 1’i seviyesinde. Bu durumda sabah var olan ilaç, öğleden sonra yok olmakta. İlaç kuyruklarından kurtulduk diyen zihniyet; hastaları, ucuz et alabilmek için şafak vaktinde  et ve süt kurumlarının önünde sıraya girenler gibi, eczaneler önünde acaba ilacım gelmiş midir diye bekleyen insanlara dönüştürdü” diye konuştu.

 “İLAÇ STRATEJİK BİR ÜRÜN”

İlaç ve sağlıkta uygulanan yanlış politikalar sonucu; dünyada üretilen yeni ilaçların ülkemize gelmez olduğunu kaydeden Ecz. Aydın, “Böylelikle bizler ülkemizde eski moleküller ile çözüm üretmeye çalışırken, Avrupa'da yaşayanlar çoktan sağlığına kavuşmuş oluyor. Geçtiğimiz dönemde sizler ile paylaştığımız; Avrupa'da üretilen yeni moleküllerin yüzde 79’u ülkemize gelmezken, son dönemde 4 puanlık bir artış daha oldu ve ülkemize gelmeyen yeni ilaçların oranı yüzde 83’e çıktı. Bizler bırakın yeni ilaçlara ulaşmayı, eskiden tedavide kullanılan ilaçlara bile ulaşamaz olduk. Yakın zamana kadar ülkemize gelen, hastalarımız tarafından tedavilerinde kullanılan, özellikle çok uluslu firmaların, ilaçlarını artık ülkemize getirmiyor olmaları nedeniyle yaşanan yokluk da cabası. Geçtiğimiz Ocak ayında Dünyanın en büyük 10 ilaç şirketi arasında olan bir firmanın çok kritik tedavilerde kullanılan 14 kalem ilacını Türkiye pazarından çekmiş olması bunun en önemli örneklerinden biridir. Bu 14 kalem ilaç arasında öyle bir ilaç var ki; halk sağlığını korumak adına gece gündüz demeden çalışan, yokluklar arasında hastalarına ilaç tedarik etmek için çabalayan biz eczacıların elini kolunu bağlamış ve ikamesi olmadığı için 20 binden fazla alzheimer-demans hastasının tedavisinin tamamen değişmesine sebep olmuştur. Tüm bunlara bakıldığında tabloyu yorumlamak çok zor değil; maalesef ülkemizde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'dan sağlığa ayrılan pay yüzde 4 civarında iken, ilaca ayrılan pay ise  yüzde 1’in altında. Bizler betona yatırım yaparken, bu konuda bizden daha da geride olan Kore yirmi beş yıl önce yaptığı yatırımların meyvesini son iki yıldır almaya başladı ve dünyada üretilen her 10 biyoteknolojik ürünün 6’sını artık Kore üretiyor.  Tablo belli, yorumu açık; o nedenle çözüm de basit; doğru planlama ve yatırım. Unutmamak gerekir ki; ilaç stratejik bir üründür” ifadelerini kullandı. Eczanelerde özellikle de nöbet esnasında yaşanılan şiddet olaylarının eczacılık hizmetlerinin güvenli bir şekilde sunumunu neredeyse imkansız hale getirdiğini iddia eden Ecz. Aydın, “Halka sunduğumuz kesintisiz ve nitelikli ilaç-eczacılık hizmetini sunarken her an şiddete uğrayabileceğimiz endişesi ise sürdürülebilir bir durum değildir. Sağlıkta şiddet önlenemiyorsa, çevre sağlığı korunamıyorsa, yeni keşfedilmiş tedaviler ülkemize gelmiyor hatta ikamesi olmayan tedaviler, yanlış politikalar sebebiyle kaybediliyorsa, hasta muayenesi iki dakikaya düşürülmüş ise, kişi başı sağlık harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki oranı OECD ülkeleri sıralamasında en geride kalınıyorsa Türk vatandaşının anayasal sağlık hakkı elinden alınıyor demektir” dedi.