Türkiye’nin ilk nükleer santrali, Türk firmaları için “gurur ve deneyim” projesine dönüştü. Firma yöneticileri bu deneyimi referans olarak kullanarak nükleer endüstride iş yapmaya ve uluslararası projelerde görev almaya kararlı gözüküyor.  Akkuyu Nükleer A.Ş Üretim ve İnşaat Organizasyon Direktörü Denis Sezemin, “Türk şirketlerinin nükleer deneyimi giderek artıyor. Projede bugüne kadar 4,3 milyar dolar tutarlık sipariş Türk firmalarla sözleşmeye bağlanmış veya imzalanma aşamasındadır” diyerek Türk sanayisi için projenin önemine dikkat çekti. Nükleer Sanayi Derneği (NIATR) Yönetim Kurulu Başkanı Alikaan Çiftçi de projenin Türk sanayisi için önemini şu sözlerle aktardı: “Akkuyu’da yerelleştirme potansiyelinin proje bedelinin yüzde 40’nın Türk firmalar tarafından yapılıyor olması; bizim için ciddi bir nükleer deneyim, 'know-how', ekonomimiz için doğrudan ve dolaylı olarak istihdam ve canlılık sağladı. Nükleer altyapımızı geliştirerek, uluslararası tedarik zincirinde ihracatçı durumuna gelebiliriz.”

İNŞAAT MALZEMELERİNDE TÜRK İMZASI

Türk şirketleri projede malzeme, ekipman ve hizmet tedarik ediyor, çeşitli inşaat ve montaj işlerini yürütüyor. Şantiyedeki inşaat malzemelerinin çoğu Türk yapımı. Türk üreticiler projenin beton karışımları, demir-çelik takviye, çelik yapılar, su yalıtım malzemeleri, borular ve kablo ürünleri gibi ihtiyaçlarını tedarik ediyor. NGS'nin ana tesisleri olan nükleer ve türbin adaları için havalandırma, ısı değişimi ve elektrik ekipmanı, pompalar, basınçlı kaplar, 4. güvenlik sınıfı ekipmanlar da Türk üreticilerinin gerekli sertifikalara uygun şekilde ürettiği ürünler arasında.  Su ve atıksu arıtımı sistemleri alanında ulusal ve uluslararası tecrübeye sahip Aquamatch, Akkuyu tedarikçilerinden biri.  Aquamatch’in Satış Yöneticisi Tuğce Uzun, Akkuyu’da su arıtma sistemleri kurduklarını ve tank üretimi yaptıklarını belirterek, bu projesinin tedarikçileri arasından yer almaktan gurur duyduklarını kaydediyor. Dört projeye imza attıklarını söyleyen Uzun, bunlardan 3’ünün tamamlandığını, tamamlanmak üzere olan projenin önemini ise şu sözlerle vurguladı: “Reaktörlerin içerisindeki günlük yaklaşık 8 bin tonluk soğutma suyunu sağlayacağız. Akkuyu ve Rosatom ile de bu bağlamda güzel bir bağlantı kurduk, onlar bizden çok memnun, biz de işleyişten, bize olan desteklerinden çok memnunuz.”  Dünyanın her yerinde uluslararası işlere imza attıklarını ifade eden Uzun, nükleer endüstriye Akkuyu ile girdiklerinin altını çizerek, “Aquamatch’in ilk nükleer deneyimi bu. Su arıtma ile alakalı olan bütün ihalelere hemen hemen katılmaya çalışıyoruz. Ayrıca tank üretimlerimiz var. İleride de yaptığımız işleri referans olarak kullanarak, nükleer endüstride iş yapmayı hedefliyoruz. Yüzde yüz bir Türk firmasının böyle bir başarı elde etmesi, öncelikle kendi firmam adına, kendim adına ve Türkiye adına çok kıymetli. Ayrıca, Akkuyu’nun ve Rosatom’un Türk firmalarını destekliyor olması ve özel bir lokalizasyon bölümü olması çok önemli. Bu hem bizleri teşvik ediyor hem de bizim gibi diğer iş ortaklarımıza yol gösteriyor. Türkler olarak da gurur duyuyoruz” ifadelerini kullandı

“İLK NÜKLEER PROJEDE ÇALIŞMAK GURUR VERİCİ”

Akkuyu NGS projesinde yer alan TESTKO Firması’nın Genel Koordinatörü Necip Koyuncu da firmanın iki yıldır Akkuyu’ya güvenlik binaları tedarik ettiğini belirterek, şunları aktardı: “Böyle bir profesyonel şirketle Türkiye'nin ilk nükleer projesinde çalışmak tabii ki gurur verici. Orada ‘taş üstüne taş koymak’ bile bence önemli. Hem projede yer alan tüm firmalar hem de bizim firmamız önemli deneyimler elde ediyor. Salgın döneminde bile firmalar sıkıntı yaşarken biz hem işimizi yaptık hem de istihdam sağlayabildik.”  Akkuyu’da TESTKO’nun taşeronlarıyla birlikte yaklaşık 1000-1500 kişilik istihdam sağladığını vurgulayan Koyuncu, şöyle devam etti: “Biz şu an kazı patlatma işleri yürütüyoruz. İnşaat işlerimiz de var. Akkuyu NGS, Türkiye için geç kalınmış bir proje. 1960’larda başlatılan bu projeyi hayata geçirmek için geç kalmışız. Proje ile bir ülkenin hayali gerçekleşiyor ve yeni bir dönem başlıyor. Şu anda artık üniversitelerde de yeni nükleer bölümler açılıyor. Bu alanda çok sayıda uzman ve mühendis yetiştirmeye başladık.”

“NÜKLEER SANTRAL PROJELERİNDE YER ALABİLİRİZ”

Akkuyu NGS’nin 20 milyar dolarlık sermayesiyle cumhuriyet tarihinin tek kalemde yapılan en büyük yatırım olacağını kaydeden Bayramoğlu Endüstri Holding Yönetim Kurulu Başkanı, Makine Mühendisi, İşletme Yüksek Mühendisi Burak Çeliktaş, projenin Türk firmalarının uluslararası alanda iş yapma yetkinliğini artırdığına işaret etti. Çeliktaş şunları kaydetti: “Ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlayan büyük bir projeden bahsediyoruz. Teknolojimizi ve know-how’ımızı da geliştirmemize yardımcı oluyor. Ekonomik olarak da bilgi olarak da katkıları yüksek. Yerli firmaların aslında uluslararası bağlamda iş yapma yetkinliğinin de önünü de açmış oluyor. Şu an sadece Akkuyu’ya yapsak da burada bir know-how geliştirip, bu yetkinliklerimizi kullanarak uluslararası anlamda işimizi geliştirebiliriz. Hem Rusların diğer nükleer projeleri hem de diğer ülkelerdeki nükleer santral projelerinde yer alabiliriz.”  Nükleer santral projesi olarak ilk işlerinin Akkuyu olduğuna dikkati çeken Çeliktaş, sözlerini şöyle tamamladı: “Nükleer sektörde biz CERN ile çalışıyoruz. Onlarla da hâlihazırda çalışmaya devam ediyoruz. Ancak nükleer santral projesi anlamındaki tek çalıştığımız yer şu an Akkuyu. İlk olarak gömülü çelik imalatları ile başlamıştık. Hem Avrupalı hem de Rus firmalarla ekipman imalatları ve spool imalatları konusunda çalışmaya devam ediyoruz. Yeni ürün kapsamlarında da kendimizi geliştirmeye çalışıyoruz. Tabii ki ülkemizin diğer santralleri hayata geçirildiğinde bu projelerde de yer almayı istiyoruz. Rosatom’un denetimlerinden geçtik. İhalelere girdik. B2b formatından ihalelere katılıyoruz. Bugüne kadarki işlerimiz hep ana yüklenicilere ya da alt yüklenicilere iş yapmak şeklinde oldu. Bundan sonra hedefimiz doğrudan kendimizin olan bir iş almak.”