Necdet TAŞ

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan, Sun TV’de canlı yayınlanan Ufuk Cavlı ile Tartışma Programı’nın konuğu oldu. Cavlı’nın tam kapanmanın iş hayatına etkilerine yönelik sorularını yanıtlayan Başkan Kızıltan, "Bugün zincir marketlerin durumu bir yara açmıştır. İmtiyazlarla, iltimaslarla yara açtırılmıştır. Bu yara sürekli kanamaktadır. Özellikle yerel işletmeler, küçük ölçekli işletmeler iş yapamaz duruma gelmiştir. İlk kez bu kelimeyi ben kullanmıştım, ‘kontrolsüz bir güç’, diğer küçük işletmeleri ne yazık ki eziyor" ifadelerini kullandı. 

ORTADA HAKSIZ BIR REKABET VAR

Ortada haksız bir rekabet olduğunu ve küçük esnafın da haklı bir talepleri olduğunun altını çizen Kızıltan, "Dışarı çıkma yasağında mobilyacı, kırtasiyeci, ayakkabıcı, elektronik eşyacı, beyaz eşyacı kapalı. Sadece halkın gıda ve temizlik ihtiyacını karşılamak üzere açık olması gereken bu zincir marketler her şeyi satıyor. Bunların kuruluş ve açılış amaçları da gıda ve temizlik üzerineydi. Sonra nasıl değiştirdilerse her şeyi satar hale geldiler. Eğer zincir marketlerin bu imtiyazlarını devam ettirirsek meslek kolu olan konfeksiyonculuk, ayakkabıcılık, beyaz eşyacılık, manifaturacılık, zücaciyecilik, kırtasiyecilik gibi birçok iş kolu ortadan kalkacak.  Abartılı bir sermaye gücü var. Ayrıca hükümetlerin desteklediği bir yapı var ortada. Türkiye’nin tüm şehirlerinde ticaret ve sanayi odaları ile esnaf ve sanatkarlar odalarının birinci talepleri bu. Geçen gün Akdeniz Oda Borsaları Yönetim Kurulu Başkanları TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığında ortak toplantı yaptık, herkesin talebi aynıydı. Zincir marketler konusu mutlaka açığa kavuşup kanunla düzenlenmeli. Kayseri, Karaman, Antalya, Niğde gibi bazı illerin İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulları dışarı çıkma yasağı olan dönemlerde zincir marketlerde gıda ve temizlik malzemesi dışındaki ürünlerin satılmaması için karar almış. Bunu da bize Odalar Birliği başkanı bizzat söyledi. Bu kararları biz kamuoyuna da duyurduk ama bu illerin dışında diğer illerde uygulanmıyor. Tahmin ediyorum yukarıdan talimat bekleniyor. Ruhsatlarında sadece gıda ve temizlik ürünü satışı yazıyorsa belediyeler de diğer ürünleri satmasını engelleyebilir. Buraya gelmeden önce konunun araştırılması adına belediye ile de görüştüm" şeklinde konuştu. 

TÜRKIYE’DE ALINAN KARARLAR KARMAŞA YAŞATIYOR

Türkiye’de alınan kararların karmaşa yaşattığını kaydeden Kızıltan, "Kamu yararı gözetilmeden sadece bazı çevrelerin çıkarlarına alet olacak şekilde karar alındığında sorun çıkıyor. Ben iyimser bir yaklaşımla bakmak istiyorum ve diyorum ki belki gözden kaçmış şekilde bu zincir marketler kanunları çıkarılmıştır. Danışılarak yapılsa sorun yaşanmayacak. 18 günlük kapanma döneminde üreticiler açıkken tedarikçilerin açılmasına dair genelgede bir madde yok. Tedarikçilerin de açılmasıyla ilgili TOBB da hükümetle görüşüyor. Kapanma süreçlerinde valilik ve kaymakamlıkların birçok belirsizlik noktasında inisiyatif kullanması gerekiyor. İş dünyası lehine inisiyatif kullanmaları gerekiyor. Biz de iki gündür bu konuları ilgili vali yardımcımızla görüşüyoruz. Genelgede tedarikçi yok ama üretici bir üretim yapıyor ve siparişi var. Öncesinde haftaya Perşembe günü iletmesi için sözleşme yapılmış ama tedarikçi kapalı olduğu için veremeyecek diye örnekleri anlattım. Sayın Valimiz böyle durumlarda müsamaha göstereceğiz diyor.  Benim tavsiyem hangi firmaların tedarikçisi ise o firmadan tedarikçisi olduğuna dair yazı alıp yanlarında bulundurmaları yönünde. Bir sıkıntı olursa bizzat beni de arayabilirler. Vali Yardımcımız İbrahim Küçük’ü arayabilirler. İş hayatının durmaması için her türlü kolaylığı gösterecekler. Sigorta sektörünün de bir sıkıntısı vardı ihracat ve lojistik sigortalarında bazı sigortaların kağıt üzerinde teslim edilmesi gerekiyor. Dijital ortamda kabul edilmiyor ama sigortacılar kapalı. O konuda da yine vali yardımcımızla görüşüp konuyu anlattık. Bizim sigorta sektöründen Meclis Üyemiz Hüseyin Dinler gitti görüştü. Sigorta şirketlerinin bir kişinin adını belirtmek suretiyle ofiste çalışmasını ve bu belgeleri teslim edecek şekilde limana gidip gelmesi sağlanmış. Bu da inisiyatif kullanılarak yapıldı. Borçların ödenmesi, çeklerin ödenmesi konusunu da her gün TOBB hükümetle görüşüyor. 8 gün sonraya çek ödemem var 8 gün boyunca yapacağım ciromu hesaplayıp o günü vermişim. Ama şimdi 8 gün çalışamayacağım ki. İlle evimde, kasamda param olacak diye bir şey de yok. Zaten aylardır çalışılamıyor. Bunların hepsinin düzene sokulması lazım. Bankalar Birliği bir açıklama yapmış, önce bir heyecanlandım ama baktım her şey aynı. Kesin net ifadeler olmalı" dedi. 

"KESINLIKLE KURALLARA UYULMALI"

Devletin turizm sezonuna hazırlık yaptığını vurgulayan Kızıltan, "Balık satan arkadaşlar aradı tatlıcı, kuruyemişçi yazıyor bizim ismimiz yazmıyor bu ürünler bozulacak açarsam polis gelecek genelgede yazmıyor deyip ceza yazacak. Bu konuyu da ilettik. O kadar basit konular çıkıyor ki. Gıda satanlar açılacak denmeli tatlıcı, kuruyemişçi diye belirtmek çok doğru değil. Halk sorumsuz davranırsa bu kapanmanın çok etkili olacağını düşünmüyorum. Toplanıp tatillere gidiyorlar. 18 gün sabredemezsek ne yapacağız ömür boyu maske mi takacağız? Devleti yönetenlerin harıl harıl turizm sezonu için çalışıyor olması lazım. Bu 18 günlük kapanmanın sağlık yönünden faturası ne olacak. Yayılmayı ne kadar azaltacağız. Bunları bilmeden bizim bir tahminde bulunmamız zor. Halkın yasak döneminde göstereceği performans sonraki turizm sezonunun gidişini belirleyecek. Geçen yaz da aynısı oldu açıldı ama halkımız kurallara uymadı. Kesinlikle kurallara uyulmalı" şeklinde konuştu. 

"MERSİN FUTBOLDAN SOĞUDU"

Spor gündemiyle ilgili de konuşan Kızıltan, "Mersin futboldan soğudu. Ben sporun sadece futbol olduğunu düşünmüyorum. Mersin 60’lı yıllarda Türkiye’nin önemli spor kentlerindendi. Atletizmde, boksta Türkiye çapında sporcular vardı, güreşte dünya çapında sporcularımız vardı ama futbola harcanan paralar o kadar büyük ki, büyük bir endüstri haline geldi. Ne yazık ki amatör sporları geride bıraktı. Bir cimnasitiği ele alalım. Dünyanın sayılı salonlarından birisine sahibiz. Daha uygarca yapılan, göze hoş gelen dallarımız da var. Tüm kaynaklarımızı sürekli futbola harcıyoruz. Ona harcadığımız emeğin paranın çok azını da buralara harcadığımızda buralarda da başarı gelecektir. Futbolda da kafa yapılarımızı değiştirip iyi bir sistem kurarak başarı elde edileceğine inanıyorum. Rantın olduğu yerde her şey olabiliyor. Ancak önemil olan sistem kurup gelir kaynakları kurulması. Taşıma suyla değirmen dönmez" diye konuştu.