Necdet TAŞ

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır, Kent Radyo’da Bergüzar ile Tarafsız Sorular Programı’nda Bergüzar Şenay’ın gündeme ilişkin sorularını yanıtladı. Programda dünya, ülke ve Mersin’in ekonomi gündemini değerlendiren Çakır, “Çarşamba günü sabah Ticaret Bakanlığımız, Ulaştırma Bakan Yardımcımız ve tüm heyetiyle 5 şehrin Ticaret ve Sanayi Odası başkanlarımızla Suriye’ye gittik. Çok faydalı bir gezi oldu. Suriye devriminden sonra ilk kez bir yabancı heyet gidiyor. Türkiye’den de giden ilk ticari heyet oldu. Bu kadar büyük bir delegasyon. Diğer ülkelerden de gelen olmamış. O nedenle tarihi bir heyetti. Kimlerle görüştük Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Maliye Bakanı, Ulaştırma Bakanı Gümrüklerden Sorumlu Genel Müdürle görüştük. Verimli geçti. Suriye’nin savaş öncesi nüfusu 25 milyon civarındaydı. Bizim de en büyük sınırımızın olduğu ülke. Bin yıllık bir geçmişimiz var. Bu nedenle önemliydi” ifadelerini kullandı.

“SURİYE’NİN İMARINI BİRLİKTE YAPMALIYIZ”

Suriye’deki görüşmeleri aktaran Çakır, “Bakanlarla görüşmelerimizde Sayın Bakanımız da bize sözler verdi. Benim orada anlattığım bizler Suriyeli kardeşlerimizle uzun zamandır birlikteyiz. Onları misafir ettik şu anda ticaret de yapıyorlar bizlerin bu gelen kişilerle sadece Mersin için değil, Suriye’den göç alan şehirlerle birlikte Suriye’nin imarını yapmalıyız. Birlikte nasıl büyüyebiliriz destek verebiliriz bunu konuştuk.  Türkiye’nin eskiden gelen dostluğu var, komşuyuz. İmarı da birlikte yapmalıyız. Bunun için başta bizim şehirlerimiz olmak üzere Türkiye’ye pozitif ayrımcılık istedik. 4 milyon Suriye vatandaşı Türkçe konuşuyor. Bu kişilerin çoğu ülkesine geri döndüğünde birlikte hareket edebileceğimiz Türkçeyi iyi anlayan insanlar göreceksiniz. Şam’a gittiğimizde orada çocuklar büyükler bizimle hep Türkçe konuşuyordu. Türkiye’den çıkan TIR’ları sınırlarda Suriye TIR’larına yüklemek zorundasınız. Direkt Şam’a götüremiyorsunuz. Bu da ilave maliyet ve zaman kaybı oluyor. Bunun önlenmesini istedik. Direkt Mersin ya da Antep’ten çıkan TIR’ın Suriye’ye ulaşmasını istedik. Bakanımızla görüştüklerinde hızla yapacaklarını söylediler. İkincisi Suriye’de hukuk düzeni oluşmalı, güvenlik sağlanmalı dedik. Üçüncüsü de bankacılık düzeni oluşturulmalı. Bankacılık düzeni de bakanımız da söyledi, bizim bankalarımızın şube açmasıyla bu düzenin oluşturulabilecek. Ulaştırma Bakanıyla görüşmemizde yolların açılması sadece Türkiye sınırı değil komşularla da sınır açılıp Türkiye dışındaki ülkelerin harekete geçmesi de avantaj olabilir dedik” şeklinde konuştu.

“TURİZMDE DE ORTAK ÇALIŞABİLİRİZ”

Suriye’deki savaştan en çok Halep, İdlib, Humus’un etkilendiğini kaydeden Çakır, “Şam’daki etki biraz daha düşük. Lazkiye’de düşük. Buralar imar edilmeli. Şam merkezinde kaldık. Merkezde eskiden 3 saat elektrik veriliyordu 8 saate çıkmış. Normal hayat büyük şehirlerde başlamış ilerliyor. Oteller açılmaya başlamış. Otobanlardan geçebiliyorsunuz. Marketler fazla değil onların da açılması bekleniyor. Onların bizden talebi hastanelere ihtiyaç var diyorlar ikinci olarak market zincirleri gelmesi lazım diyorlar. Orada elçiliğimiz var ticari ataşeliklerimiz var, iş dünyası birlikte olup gidip bu alanlarda yatırım yapabilir. Bizim TOBB ile de birlikte tekrar ziyaretimiz olacak Humus, Şam, Halep Ticaret Odalarıyla, Dünya Odalar Federasyonuyla da irtibatımız olacak. Turizmde birlikte ortak yatırım yapabiliriz diyorlar. Siz girişimci olarak yatırım yapın turizm başta olmaz ama Suriye’nin onarımı için TIR’yarın oraya gidebilmesi avantaj olacak. Turizm için Mersin - Lazkiye arası feribot seferlerinin yeniden canlandırılmasını önerdik. Onların büyük bir Tartus Limanı var. Mersin Limanı ile birbiriyle tamamlayıcı limanlar olması gerektiğini söyledim. Birlikte işbirliği yapacağımızı limanlarla ilgili de birlikte çalışma yapacağımızı söyledik. Güzel gelişmeler olacak. Zor bir süreç ama herkes bir ucundan başlıyor. Vergileri konuştuk. Türkiye’ye uygulanan vergilerde sorun olabilir mi başka ülkelere daha az vergi uygulandığı bu vergilerin eşit olması gerektiği söylendi. Onlar da kesinlikle Türklere karşı farklı vergi olmaz dendi. Önceden yapılan anlaşmalarda Birleşik Arap Emirlikleri’nde daha düşük vergi oranları uyguluyorlardı devrimden sonra bu donduruldu. Herkese eşit vergi uygulanıyor. Türkiye bizim için çok önemli. Bir cazibe, özellik yapılacaksa Türklere yaparız dendi. Türk iş insanlarından da yatırım istiyorlar. Mardin Nusaybin kapılarının açılmasını istiyorlardı. PYD Bölgesindeki grupla anlaşmalar sağlandıktan sonra açılacağını ve orada da ticaret bağlantılarının başlayacağı söylendi. Bölgemiz dış ticaret şehri. İhracatı da bilen bir şehiriz. Suriye’den hem hammadde alabilecek hem de ürün satabilecek durumdayız birlikte hareket edebiliriz. Örneğin tekstil konusunda işçilik orada çok ucuz. Aylık 30-40 dolar işçilik maliyetleri. Bir altyapı oluşturup orada ticarete başlanabilir. Buranın gücünden yararlanmak lazım. Deniz ve demiryolu, karayolu ağımızın çok güçlü olduğunu söyledik onlar için de biz kritik noktadayız. Suriyeli iş insanlarının da sorunu var. Ülkelerine giderlerse rahat dönemiyorlar istedikleri gibi gidip gelebilmeliler bunu da rica ettik ve bakanlık bunu da olumlu karşıladı” dedi.

“MERSİN’DE LOBİ YOK DENİYOR, LOBİNİN ALASI VAR”

 ‘Mersin’in lobisi yok’ eleştirilerine katılmadığını ifade eden Çakır, “Biz çatı örgütüyüz siyasi amacı olmayan herkesi kucaklayan bir örgüt. 35 bin üyemiz var ve hepsinin sorunlarını ilgili bakanlıklara ulaştırmamız gerekiyor. Bizim faaliyetimiz bu. Düzeltilmesi gereken bir konu varsa söylememiz gerekiyor. Limanla ilgili daha önce odalarımızla birlikte gittik. Fiyatlarının yüksekliğiyle ilgili bir sorun vardı üyelerin sıkıntısını gidip liman yönetimine izah ettik. Nasıl Suriye’deki Bakanla Mersin’deki limanımızın daha iyi çalışması için mücadele ediyorsak limanımız kazansın istiyorsak üyelerimizin de fiyatlar nedeniyle mağdur olmadan çalışmasını sağlamamız gerekiyor. Bunun için de ilgili kurumlarla birlikte hareket ediyoruz. Yine Irak’a direkt uçuş nasıl yapılabilir ilgili STK’larla birlikte bunu çalışıyoruz. Dün, Adana ile birlikteydik. Artık Adana - Mersin yok. Çukurova diyeceğiz dedik. Bu herkesin yapması gereken birleşmeyi sağlayabileceğimiz bir durum. En son limon örneğinde yaşadık. Tüm sektörle ilgili paydaşları topladık Erdemli’den Adana’ya kadar herkes 2-3 saat içinde Mersin’de buluştuk. Milletvekillerimizle birlikte hareket ettik ve bir sonuç raporu hazırlayıp bir gün sonra Ticaret Bakanımızla görüştük. Bakan yurtdışındaydı ve 2.5 saat uykuyla sırf bizim limon toplantısı için Ankara’ya geldi. Bu beraberlikle limonun ihracat yasağını kaldırdık. Ülkemiz için sektör için ihracatçı için önemliydi. Bu yasak devam ederse bakanlık, ülke, üretici, ihracatçı kaybedecekti. Kazanan olmayacak Sayın Bakanım lütfen bunu açalım biz size taahhüt veriyoruz dedik. Limonun fiyatını 40 lirayı aştırmayacağız diye taahhüt verdik. Sayın Bakanımız da artış olursa sizi bilirim dedi. Üreticinin de tüketiciyi düşünerek ürünlerini piyasaya çıkarması lazım. Zararlar telafi edilerek satış yapılmalı.  Mersin’de lobi yok deniyor, lobinin alası var. Çukurova lobisi olarak hareket ediyoruz. İhtiyaç olunca toplamayacağımız kimse yok” diye konuştu.

“UZAKDOĞU İLE İKİLİ ANLAŞMALAR İMZALAMAMIZ LAZIM”

Dünyadaki ekonomik gelişmelere de değinen Çakır, “Dünyada ciddi bir durgunluk var. Trump başkan olduktan sonra dünyada dengeler değişti. Yıkıcı bir lider oldu. Dünyadaki devletleri yıktığı gibi yakında göreceksiniz bu politikalarla Amerika da yıkılacak. Amerika’nın daha iyi noktaya gelmesi için çalıştığı düşünülüyor ama Amerika’yı yalnızlaştırıyor. Şu anda ekonomi savaşları başladı. Ülkeler tamam der gibi yapıyor ama herkes başta AB olmak üzere kenara yazıyor. Herkes Amerika olmadan kendi ülkesini garanti etmeye çalışıyor. Yarın ayrı kendi gruplarını oluşturacaklar. Her gün yeni bir konuyla uyanıyoruz. Çin menşeli gemisi olanlardan şu kadar vergi alınacak deniyor. Tüm dünyayı karıştırıcı her gün bir önlem çıkıyor. Dünyada bir karışıklıklar var. Çin, Kanada, AB ve bizi etkiliyor. Bizi şu anda olumlu etkiliyor. Sebebini önümüzdeki süreçte göreceğiz. Trump kan kaybediyor. Büyüklüğünü gösteremedi, yıkıcı bir lider olarak tarihe geçecek. Bu dönemde biz ne yapabiliriz. Yüzde 10 vergimiz var. Çin’e uyguladığı yüksek vergiler Türkiye’ye yönelimi getirecek. Pandemi sonrası tedarik zinciri kırılınca nasıl Türkiye avantaj sağlamıştı şimdi tekrar bu avantajı sağlıyor. Böyle bir olumlu yön olacak. Türkiye’nin de buna hazır olması lazım. Çin alternatifi pazarlar oluşturarak eksiğini başka pazarlarla tamamlamaya başladı. Afrika, Orta Asya gibi farklı pazarlara giriyor. Girdiği ülkede aldığı işi bırakmıyor. Bu durum ne getirdi? Eskiden globalleşme konuşuyorduk şimdi herkes kendi sistemine dönmeye başladı. Bireysellik konuşulmaya başladı. Küçük olsun benim olsun zihniyetine dönülmeye başladı. Radikal partiler iktidara gelmeye başladı. Bu da neyi getirdi? Daha mutlu müreffeh, sağlıklı ülkeler olsun zihniyetinden herkes savaş sanayine yönelmeye başladı. Bu da dünyada kaos meydana getirecek düzenler oluşturuyor. Bu da olumsuz kısmı Asya ekonomilerinde hızlı büyümeler var. Hindistan Vietnam Çin gibi ülkelerde büyüme oldu. Doğu yükseliyor. Bölgemizde savaş var kuzey ve güneyimizde. Rusya – Ukrayna savaşının biteceğini düşünüyoruz. Bitince bize olumlu yansıyacak.   Uzakdoğu ile ikili anlaşmalar imzalamamız lazım. Savunma sanayinde güçlü durumdayız. Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında savunma sanayine yatırımlarımız başladı. 2000’den sonra yapılan yatırımlar meyvesini vermeye başladı ve savunma sanayinde güçlü durumdayız. Trump’ın olumsuzluğu AB’nin Türkiye’ye bakışını olumlu yönde değiştirdi. Kolay bir dönemden geçmiyoruz. Ekonomi konuşmamız lazım. Siyaset konuşmamamız lazım. Hepimizin ülkemiz refaha ulaşacaksa acı reçete olacaksa hep beraber içmemiz lazım ve içiyoruz da. Çok çalışıyoruz, herkes fedakarlık yapıyor ama sonucunda da artık ışığı görmemiz lazım. Anadolu’dan umudumuz çok güzel olacak. Biraz da Türkiye anlatayım isterseniz. Bizim yüzde 95’ten fazla KOBİ’miz var. Hepsinin öz sermayesi yok. Yüzde 70’e yakını kredi ile çalışıyor ve şimdi krediye ulaşamıyorlar. Bizim küçük esnafımızın yaşaması lazım. Üreticileri, KOBİ’leri kaybedersek ülke olarak büyük darbe yeriz. Yerine koyamayız. Onlara destek verilmesi lazım. Küçük üretici ve imalatçılarımızı ve büyükler de dahil yaşatıp ihracata yönlendirmemiz lazım. Kurtuluşumuz ihracat. Suriye o nedenle önemli yeni pazarlar önemli. Türkiye İtalya ile Çin arasındaki en büyük üretim merkezi bu potansiyeli iyi kullanmalıyız. Kredi musluklarını kontrollü şekilde imalatçıya açılması lazım” şeklinde konuştu.

“KREDİ MUSLUKLARI AÇILMALI”

Kredi musluklarının açılması gerektiğinin altını çizen Çakır, “Bankalar da Merkez Bankası tarafından sıkıştırılıyor çok kredi verilmesi istenmiyor. Dolaşımdaki para azaltılıyor ve para bulunmamaya başlıyor. Büyümeler belli oranlarda tutuluyor. Kredi taksitlendirilmesini bakanlık yapıyor o konuda bankaların elinde çok bir şey yok. Verilen kredilerin doğru yerde kullanılması sağlanmalı. Nefes kredisi üzerinde çalışılıyor çok büyük miktarlar olmasa da biraz nefes alınabilirse avantaj olacak. Biz Mersin olarak bir dış ticaret kentiyiz, ihracata ihtiyacımız var. Yüzde 160 dövizde artış olmuş 3 yılın ortalamasında. TÜİK rakamlarında enflasyon yüzde 300 olmuş. Dövizle uğraşanlar bu işten yüzde 140 zarar etmiş. İhracat, turizm zarar edecek. Bu kurlarla turizm bölgeleri ne yapacak. Daha az turist gelebilir fiyat olarak pahalıyız. İhracat yapıyoruz, işçilik orada daha pahalı olmasına rağmen Norveç’le rekabet edemiyoruz. İş dünyasının fedakarlığı boşa harcanmamalı herkes tasarruf yapmalı, herkesin en gariban kadar çalışması ve paylaşması lazım. Tüm toplum bunu yapmalı. Boşa harcanmasın emekler. 1-2 sene emek çekeriz ama ışık görmemiz lazım. Ben coğrafyamıza inanıyorum. vet, herkes işinin başında olmalı nakit akışını kontrol etmeli. Şu anda yeni yatırımlar yapılmaması lazım. Para varsa bile durdurmak lazım. Fizibilitesi sağlamsa tabi yatırım olabilir ama biraz durmakta fayda var. Trump geldi, ben Paris İklim Sözleşmesi’ni tanımıyorum dedi. Ama ne oldu yakın zamanda don yaşadık. Bu sadece bizi değil dünyayı bağlıyor. Böyle konular tek bir kişinin keyfine bağlı olmamalı. İklim değişiyor. 8-10 sene önce iklim değişiyor diye bir konferans yaptık. Gelecekte iklim değişecek önlem alalım dedik. O zaman her şey yolunda herkes kazanıyor toplantıya talep çok yoktu. Biz bir şey olmadan harekete geçmiyoruz. Tsunami geliyor önlem almamız lazım diyoruz evler yıkılınca çözüm üretiliyor. Tüm üreticilerimize geçmiş olsun diyorum çünkü her yerde don oldu. Bu dönem üretim az olacak. Gelecek yıl da bir miktar etkilenecek. Dondan, afetten etkilenenlere destek verilmesi gerekiyor. Bizlerin bu konuyla ilgili çareler bulmamız lazım. Ürünler soğuktan etkilenmemesi için ne yapılacaksa dumanlama sistemleri, pervane sistemleri için köylüye destek vermek lazım. Bu donlar artık hep olacak. Üreticinin maddi gücü olmadığı için o yatırımlara girmiyor. Bu konuya da çalışmak lazım. Ülkemizde çok umutluyum Anadolu’nun potansiyeli çok yüksek. Mersin’in çok iyi potansiyeli var üretimimiz iyi. Bugünlerin geçeceğini ama geçerken de elimiz kolumuz bağlı olarak değil önlem alarak hareket etmemiz gerektiğini söylemek istiyorum. İklimle ilgili de ticaretle ilgili de önlemler almamız lazım. Bu zor aşamaları geçtiğimizde bizi kimse yıkamaz. Anadolu coğrafyasında yaşamak özel ve zordur burada başarılı olan girişimciler dünyanın her yerinde başarılı olabilir birimize yanlış yapmadan hareket edip önümüze bakmalıyız. Birbirimizle uğraşarak değil ülkeyi düşünerek hareket etmeli, biz diyerek kenetlenerek hareket etmeliyiz” dedi.